Tydzień Filmu Niemieckiego

26 stycznia 2024 roku pod patronatem medialnym SZTUKI w 10 miastach w Polsce podczas Tygodnia Filmu Niemieckiego rozpocznie się prezentacja najnowszych filmów, powstałych za naszą zachodnią granicą. Ten największy przegląd niemieckiego kina, który organizują wspólnie Dom Norymberski w Krakowie, Instytut Goethego oraz Konsulat Generalny Niemiec we Wrocławiu, zawita do Krakowa, Warszawy, Wrocławia, Katowic, Opola, Poznania, Gdańska, Rzeszowa, Lublina oraz Kielc i potrwa do 8 lutego 2024 roku. Tym razem filmy będzie można zobaczyć wyłącznie w kinach.

W programie Tygodnia Filmu Niemieckiego znalazły się produkcje, których autorami są zarówno mistrzowie kina, doskonale znani polskim widzom, jak i twórcy, którzy znakomitymi obrazami konsekwentnie budują swoją pozycję w filmowym świecie. Podejmują w nich tematy dotyczące indywidualnej, codziennej egzystencji jednostek, a także rodziny czy grupy społecznej, w której przyszło funkcjonować filmowym bohaterom.

İlker Çatak w Pokoju nauczycielskim na przykładzie mikrospołeczności złożonej z nauczycieli i uczniów pokazuje, z jakimi problemami mierzy się dzisiejsza demokracja i jak radzić sobie z systemem hierarchicznym, którego nie da się ani zachować ani całkowicie zlikwidować. Asli Ösge w filmie Black Box przygląda się mieszkańcom jednej z berlińskich kamienic, zmuszonych do funkcjonowania w warunkach coraz mocniej ograniczanej wolności. Łączące ich do tej pory przyjazne sąsiedzkie relacje zaczynają kruszyć się w obliczu zagrożenia, skutkującego blokadą budynku przez policję. Odcięci od świata są również bohaterowie filmu Christiana Petzolda Czerwone niebo, spędzający wakacje w letniskowym domku nad morzem. Choć w rozżarzonym od upału i pożaru okolicznych lasów powietrzu czuć zbliżające się niebezpieczeństwo, dla początkującego pisarza nie ma to znaczenia, bo najważniejsza jest książka, nad którą pracuje. Literacka twórczość przesłania też związek dwójki znakomitych pisarzy: Ingeborg Bachmann i Maxa Frischa, o których trudnej relacji opowiada w filmie Ingeborg Bachmann – podróż na pustynię Margarethe von Trotta. Miara człowieka Larsa Kraume odnosi się do kolonialnej niemieckiej historii i uwikłania nauki w politykę. Na przeciwległym biegunie z kolei znajdują się bohaterowie filmu Kiedy znów będzie tak, jak nigdy nie było Sonji Heiss, przedstawiającego rodzinę dyrektora szpitala psychiatrycznego, która jego pacjentów traktuje jak bliskich. Wyjątkowy i nieprzystający do współczesnego świata jest także protagonista obrazu Wima Wendersa Perfekt Days, czyściciel tokijskich toalet, który potrafi dostrzegać uroki życia, czerpać z niego radość, a otaczających go ludzi obdarzać uwagą i życzliwością. Znakomity niemiecki reżyser jest też autorem innego filmu, który zostanie zaprezentowany ramach Tygodnia Filmu Niemieckiego na pokazach dodatkowych. Anselm to opowieść o twórczości jednego z najważniejszych współczesnych artystów, Anselma Kiefera oraz jego monumentalnych projektach zrealizowanych w Niemczech i Francji.

Współczesna niemiecka kinematografia, podobnie jak niemieckie społeczeństwo, jest mieszanką kulturową. Twórcy o imigranckich korzeniach krytycznie przyglądają się europejskiej demokracji, niemieccy szukają inspiracji w odległych krajach, wszyscy próbują opowiadać o współczesnym świecie: mierzyć się z jego problemami lub szukać ich przyczyn. Kanwą wielu filmowych narracji stają się indywidualne historie, poprzez które przyglądamy się funkcjonowaniu jednostki w międzyludzkich relacjach, dowiadujemy się jak relacje te kształtują otaczający nas świat.

https://www.facebook.com/TydzienFilmuNiemieckiego
https://tydzien-filmu-niemieckiego.pl/

Program:

Anselm (SEANSE TYLKO W WYBRANYCH MIASTACH)

Niemcy, 93 min.

Reżyseria: Wim Wenders
Zdjęcia: Franz Lustig
Scenariusz: Wim Wenders
Obsada: Anselm Kiefer, Daniel Kiefer, Anton Wenders
Produkcja: Road Movies, DCM Film Distribution

Pokazy festiwalowe: Cannes 2023, Sydney 2023, Nowe Horyzonty Wrocław 2023, Melbourne 2023, Telluride 2023, BFI Londyn 2023, Busan 2023, Chicago 2023, Rejkiawik 2023, Montclair 2023, AFI FEST Los Angeles 2023, Vancouver 2023, Denver 2023, Cork 2023, DOC Nowy Jork 2023, Bilbao 2023
Anselm Kiefer, którego filmowy portret nakręcił Wim Wenders, jest jednym z najważniejszych współczesnych artystów, zaliczanych do grona klasyków XX wieku. Prace urodzonego w 1945 roku twórcy to wielkoformatowe obrazy, rzeźby, obiekty, książki artystyczne oraz instalacje przestrzenne, za pomocą których artysta kształtuje nowy lub dopełnia istniejący krajobraz. Takim obrazem rozpoczyna się film: kamera wychwytuje stojącą wśród drzew postać w białej sukni, najpierw jedną, później kolejne rzeźby, którymi usiany jest odludny pejzaż. Białe ubrania przypominające kobiecą lub dziecięcą sukienkę pojawiają się w wielu pracach Kiefera. Ich tematyka często nawiązuje do mitów, żydowskiej kabały, scen biblijnych, wydarzeń historycznych czy ważnych dla artysty książek, przede wszystkim tomów poetyckich Ingeborg Bachmann i Paula Celana.

Wenders portretując Kiefera, przywołuje najważniejsze wydarzenia z jego życia i drogi twórczej: podróż śladami van Gogha i wyróżnione nagrodą Jeana Waltera szkice, jakie wtedy wykonał, pracownię w powiecie Odenwald, gdzie powstały pierwsze wielkoformatowe prace inspirowane tamtejszym krajobrazem, studia w Düsseldorfie u Josepha Beuysa, performance „Pozdrowienie hitlerowskie”, które wywołało falę krytyki, wreszcie przeprowadzka do Francji, najpierw na południe, do Barjac, później do podparyskiego Croissy-Beaubourg. Reżyser wplata w tę dokumentalną opowieść sceny fabularne, przywołuje archiwalne nagrania, rejestruje wypowiedzi artysty i pozwala nam kontemplować jego wspaniałe i z niczym innym nieporównywalne dzieło.

Wim Wenders urodził się w 1945 roku, reżyser, producent, fotograf i autor. Jego twórczość obejmuje filmy fabularne i dokumentalne, wystawy fotograficzne oraz albumy, książki filmowe oraz zbiory tekstów. Ukończył Wyższą Szkołę Filmową i Telewizyjną w Monachium. Zadebiutował w 1971 r. filmem Lęk bramkarza przed rzutem karnym, następnie powstaje trylogia kina drogi Alicja w miastach (1973), Fałszywy ruch (1974) i Z biegiem czasu (1975). Międzynarodową sławę przyniósł mu Amerykański przyjaciel (1977). Od tej pory Wenders pracuje zarówno w Europie, USA jak również w Ameryce Łacińskiej i Azji i zdobywa liczne nagrody na festiwalach na całym świecie: m. in. Złotą Palmę i nagrodę British Academy Film Awards za Paryż, Texas (1984), nagrodę za reżyserię w Cannes za Niebo nad Berlinem (1987), Złotego Lwa w Wenecji za Stan rzeczy (1982) oraz Srebrnego Niedźwiedzia na Berlinale za The Million Dollar Hotel (2000). Jego filmy dokumentalne Buena Vista Social Club (1999), Pina (2011) i Sól ziemi (2014) były nominowane do Oscara. Podczas Berlinale 2015 został wyróżniony nagrodą honorowego Złotego Niedźwiedzia za całokształt pracy twórczej. Jego najnowszy film Perfect Days był prezentowany na festiwalu w Cannes.

Black Box

Niemcy, Belgia, 120 min.

Reżyseria: Asli Özge
Zdjęcia: Emre Erkmen
Scenariusz: Asli Özge
Obsada: Luise Heyer, Felix Kramer, Christian Berkel, Timur Magomedgadzhiev, Anne Ratte-Polle
Produkcja: Zeitsprung Pictures, Les Films du Fleuve

Pokazy festiwalowe: Chicago 2023, Warszawa 2023, Rzym 2023, Sao Paulo 2023, Monachium 2023

Nagrody i wyróżnienia: Najlepszy Scenariusz, Rzym 2023

Pewnego dnia na podwórku starej berlińskiej kamienicy pojawia się szklany kontener, biuro nowego administratora nieruchomości. Z tego strategicznego miejsca może on nie tylko wykonywać pracę zarządcy, ale też obserwować mieszkańców domu. Jego lokatorzy to wielokulturowa i różnorodna społeczność: nauczyciel, informatyczka, pochodzący z Dagestanu artysta, właściciel małej piekarni, muzyk czy Libanka pracująca w korporacji. Nowe porządki, jakie próbuje zaprowadzić administrator, a także pojawiające się pogłoski o planowanej „restrukturyzacji” kamienicy wywołują zaniepokojenie i sprzeciw. Stan niepewności potęguje wkroczenie policji, która nie podając powodu, nie tylko zamyka ulicę, ale także zabrania mieszkańcom opuszczania domu. Przyjazne do tej pory międzysąsiedzkie relacje zaczynają kruszyć się w obliczu narastającego zagrożenia.

Asli Özge porusza w swoim filmie społeczne problemy, z którymi mierzą się współczesne społeczeństwa wielu europejskich krajów: niepewność egzystencji, niesprecyzowane, podsycane przez teorie spiskowe zagrożenia, rasizm i ksenofobia, gentryfikacja dzielnic mieszkalnych, polaryzacja i wzajemna niechęć, a co za tym idzie niszczenie międzyludzkich więzi. Reżyserka na przykładzie niewielkiej, zamkniętej grupy bezbłędnie wychwytuje sposoby manipulacji i obnaża mechanizmy, jakie nimi rządzą.

Asli Özge urodzona w 1975 roku w Stambule. Po studiach filmowych w Akademii Filmowo-Telewizyjnej Uniwersytetu Marmara reżyserowała krótkie filmy fabularne i dokumentalne. Zadebiutowała filmem Mężczyźni na moście (2009), który miał międzynarodową premierę na Festiwalu Filmowym w Locarno i otrzymał liczne międzynarodowe nagrody. Jej drugi film Lifelong prezentowany był w 2013 roku na Berlinale w kategorii Panorama Special.
Za niemieckojęzyczny debiut zatytułowany Pewnego razu otrzymała nagrodę FIPRESCI na Festiwalu Filmowym w Stambule.

Czerwone niebo / Roter Himmel

Niemcy, 103 min.

Reżyseria: Christian Petzold
Zdjęcia: Hans Fromm
Scenariusz: Christian Petzold
Obsada: Thomas Schubert, Paula Beer, Langston Uibel, Enno Trebs
Produkcja: Florian Koerner von Gustorf, Michael Weber, Anton Kaiser

Pokazy festiwalowe: Berlinale 2023, Tribeca Film Festival 2023, Buenos Aires 2023, TIFF Transilvania 2023, Sydney 2023, Edynburg 2023, Nowe Horyzonty Wrocław 2023, Melbourne 2023, Palic 2023, Sarajewo 2023, San Sebastian 2023, Tallin Black Nights 2023, Valladolid 2023, Gijón 2023, Odessa 2023

Nagrody i wyróżnienia: Grand Prix Jury – Srebrny Niedźwiedź dla Christiana Petzolda, Berlinale 2023, Najlepszy Film, Nagroda FIPRESCI, Palic 2023.

Leon i Felix spędzają lato w położonym nad Bałtykiem letniskowym domku. Wypoczynek chcą połączyć z kreatywną pracą, której sprzyjać ma oddalone od wakacyjnego zgiełku miejsce. Leon kończy swoją drugą książkę, Felix planuje studia na Akademii Sztuk Pięknych i przygotowuje portfolio. Już przekraczając próg domu letnicy spostrzegają, że nie będą jego jedynymi lokatorami. Matka Felixa udostępniła go także Nadji, która dorabia w pobliskim miasteczku, sprzedając lody. Rozgrzane od upału powietrze sprzyja nie tylko emocjom, które połączą bohaterów filmu, ale także rozprzestrzeniającym się dość szybko pożarom. Tytułowe czerwone niebo nie opisuje romantycznego nadmorskiego zachodu słońca tylko łunę ognia, ogarniającego okoliczne lasy. Choć w kurorcie turyści odwołują rezerwacje, a w oddali słychać odgłosy walki z pożogą i niesiona przez wiatr sadza osiada na skórze, w domku letniskowym nikt nie czuje zagrożenia. Dla Leona najważniejsza jest powieść i zbliżające się spotkanie z wydawcą, stroni więc od reszty beztroskiego towarzystwa. Jego skupienie na sobie samym nie wynika jednak z koncentracji na procesie twórczym, lecz z egoizmu i braku umiejętności dzielenia się z innymi przyjemnościami życia.

Czerwone niebo to drugi film Christiana Petzolda, którego tematem jest żywioł: w Undine bohaterom towarzyszyła woda, chłodząca ich uczucia, tutaj jest to ogień, który je podsyca. Opowiadana z lekkością przez reżysera historia tli się nieśpiesznie, obejmując kolejny dzień letniej kanikuły, aż do nieoczekiwanego finału.

Christian Petzold urodził się w 1960 roku w Hilden i studiował germanistykę oraz teatrologię w Berlinie. W 1994 roku ukończył studia w niemieckiej Akademii Filmowo-Telewizyjnej. Jest jednym z najważniejszych reżyserów współczesnego niemieckiego kina. Dwukrotnie otrzymał Nagrodę dla najlepszego filmu przyznawaną przez Stowarzyszenie Niemieckich Krytyków (2000 i 2005) i również dwukrotnie był laureatem Niemieckiej Nagrody Filmowej za najlepszą reżyserię. Jest autorem m.in. takich filmów jak: Die innere Sicherheit (2000), Toter Mann (2002), Gespenster (2005), Yella (2007), Jerychow (2008). Za Barbarę otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia podczas Berlinale w 2012 roku w kategorii najlepszy reżyser.

Ingeborg Bachmann – Podróż na pustynię / Ingeborg Bachmann – Reise in die Wüste

Niemcy, Włochy, Francja, 110 min.

Reżyseria: Margarethe von Trotta
Zdjęcia: Martin Gschlacht
Scenariusz: Margarethe von Trotta
Obsada: Vicky Krieps, Ronald Zehrfeld, Tobias Resch, Basil Eidenbenz
Produkcja: MFA Filmdistribution, Alamode Film, FilmAgentinnen

Pokazy festiwalowe: Berlinale 2023

„…czy będę mogła się z Panem spotkać, kiedy przyjadę do Zurychu w niedzielę (w najbliższą niedzielę). Mogłabym zostać dwa, trzy lub cztery dni i bez specjalnych przemyśleń, mam nadzieję, że Pan też by sobie tego życzył. (…) Byłoby miło, ale pewnie proszę o zbyt wiele.” – pisała Ingeborg Bachmann do Maxa Frischa w odpowiedzi na jego więcej niż przychylną reakcję po emisji słuchowiska Dobry Bóg z Manhattanu. Tak zaczyna się znajomość, która przerodziła się w intymną relację. Margarethe von Trotta opowiada o tym związku z punktu widzenia pisarki. Wzajemna fascynacja dwójki wybitnych literackich osobowości nie przełożyła się niestety na harmonijne współżycie. Ingeborg Bachmann w momencie poznania Frischa była w pisarskim świecie docenianą i hołubioną gwiazdą, przyciągała uwagę urodą i poetyckim talentem, lubiła podróżować i zmieniać miejsca zamieszkania. Autor „Homo Fabera” z kolei nie czuł się zbyt dobrze poza rodzinnym Zurychem i swojskim patriarchalnym światem. To tam chciał zwabić swoją ukochaną poetkę i uczynić z ich związku „literacki materiał”.

Choć w ubiegłym roku wydawnictwo Suhrkamp opublikowało korespondencję dwójki pisarzy, to nie ona stała się podstawą scenariusza. Margarethe von Trotta sięgnęła po listy, zapisy snów i notatki z czasów choroby Bachmann po rozstaniu z Frischem. Wydane pod tytułem Male oscuro szkice, oddają stan psychiczny ich autorki i rzucają światło nie tylko na nieudaną relację, ale także przenikanie się życia i twórczości jednej z największych pisarek języka niemieckiego.

Margarethe von Trotta urodziła się w 1942 roku w Berlinie, w arystokratycznej rodzinie nadbałtyckich Niemców. Młodość spędziła w Paryżu, gdzie zafascynowała się kinem Nowej Fali i obrazami Ingmara Bergmana. Po powrocie do Niemiec zaczęła grać w filmach Reinera Fassbindera i Volkera Schlöndorffa. Znajomość z tym ostatnim zaowocowała małżeństwem, a w 1975 wspólnie wyreżyserowanym debiutem fabularnym, ekranizacją Utraconej czci Katarzyny Blum. Złoty Lew przyznany w Wenecji w 1981 roku za film Czas ołowiu ugruntował jej czołową pozycję w niemieckim kinie. Jej filmy były nagradzane na Berlinale i licznych festiwalach filmowych, dwukrotnie brały udział w konkursie głównym w Cannes. Jednym z ważnych tematów jej filmowej twórczości są portrety wybitnych kobiet: Róży Luksemburg, Hanny Arendt, Hildegardy z Bingen, w które to postaci wcieliła się jedna z ulubionych aktorek von Trotty, Barbara Sukowa. Ingeborg Bachmann jest kolejną postacią w tym zbiorze.

Kiedy znów będzie tak, jak nigdy nie było / Wann wird es endlich wieder so, wie es nie war

Niemcy, Belgia, 116 min.

Reżyseria: Sonja Heiss
Zdjęcia: Manuel Dacosse
Scenariusz: Sonja Heiss, Lars Hubrich
Obsada: Devid Striesow, Laura Tonke, Arsseni Bultmann, Axel Milberg, Pola Geiger
Produkcja: Die Komplizen Film, Warner Bros. Entertainment

Pokazy festiwalowe: Berlinale 2023, Warszawa 2023

Josse wraz z rodzicami i dwoma starszymi braćmi mieszka w willi znajdującej się na terenie kliniki psychiatrycznej w Szlezwiku-Holsztynie. Jego ojciec jest dyrektorem tego szpitala, a pacjenci, którymi się opiekuje, są kolejnymi nieformalnymi członkami rodziny. Historia dorastania i wchodzenia w dorosłość w nietypowym środowisku i rodzinie, jest słodko-gorzką opowieścią o trudnych wzajemnych relacjach. Matka żyje wspomnieniami z młodości spędzonej we Włoszech, ojciec nawiązuje romans, bracia izolują się od świata w swoich pokojach, a Josse szuka bliskości w kontaktach z pacjentami, którzy zdają się lepiej niż rodzice rozumieć jego potrzeby. Normy społeczne uchodzące powszechnie za poprawne wcale nie są tak oczywiste, jeśli spojrzeć na nie oczami osób uznanych za psychicznie chore, którym taka diagnoza pozwala na kłopotliwą szczerość, zaskakującą niekiedy bezpośredniość czy dziecięcą naiwność.

Film Sonji Heiss jest ekranizacją bestsellerowej, autobiograficznej książki aktora i pisarza Joachima Meyerhoffa. Autor opisując swoje dwudziestoletnie dorastanie skupia się nie tylko na ważnych etapach tego procesu, ale też przygląda się swojemu ojcu. Odnoszący zawodowe sukcesy i wyposażony w teoretyczną wiedzę psychoterapeuta, nie radzi sobie w praktycznym zastosowaniu jej we własnej rodzinie. Sonja Heiss rozbudowuje ten intymny portret, dodając, że chciała pokazać, jak może funkcjonować nieoprawnie funkcjonująca rodzina.

Sonja Heiss studiowała film dokumentalny w Wyższej Szkole Telewizji i Filmu w Monachium w latach 1998–2006. Jednocześnie od 1998 do 2004 roku pracowała jako dyrektorka castingu w firmie reklamowej. W 2003 roku była asystentką reżyserki, Maren Ade przy produkcji filmu Las dla drzew. Zadebiutowała w 2007 roku filmem Hotel Very Welcome, za który otrzymała wiele wyróżnień. Wykłada gościnnie w Wyższej Szkole Telewizji i Filmu w Monachium na wydziałach filmu i dziennikarstwa telewizyjnego. Jest także autorką dwóch książek: Das Glück geht aus: Storys (2011) i Rimini (2017).

Miara człowieka / Der vermessene Mensch

Niemcy, 116 min.

Reżyseria: Lars Kraume
Zdjęcia: Jens Harant
Scenariusz: Lars Kraume
Obsada: Leonard Scheicher, Girley Jazama, Peter Simonischek, Sven Schelker
Produkcja: zero one film w koprodukcji z Akzente Film & Fernsehproduktion, ZDF, ARTE

Pokazy festiwalowe: Berlinale 2023, Vancouver 2023

Alexander Hoffmann, młody i ambitny etnolog, poznaje podczas wystawy kolonialnej w Berlinie w 1896 roku młodą dziewczynę z afrykańskiego plemienia Herrero. Jego przedstawiciele mają spotkać się z cesarzem, aby negocjować warunki współżycia na skolonizowanych przez Niemcy terenach, a Kezia przyjechała z nimi jako tłumaczka. W oczekiwaniu na audiencję berliński naukowiec poddaje Afrykańczyków upokarzającym pomiarom czaszki, chcąc dowieść, że propagowane przez innych badaczy idee o różnicach rasowych są nieprawdziwe. Piękna i rezolutna Kezia przypadła Aleksandrowi tak bardzo do gustu, że postanawia kontynuować swoją pracę w Afryce. Ponieważ misja przedstawicieli Herero nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, w kolonii wybucha powstanie. Do jego stłumienia cesarz wysyła wojsko. Z żołnierzami na czarny ląd wyrusza również ekspedycja Hoffmanna.

Lars Kraume, reżyser znany polskim widzom choćby z takich filmów jak Milcząca rewolucja czy Fritz Bauer kontra państwo, tym razem sięga do tragicznej i nadal mało znanej kolonialnej historii Niemiec. W latach 1904-1908 na terenach należących dziś do Namibii wojska cesarskie dopuściły się pierwszego ludobójstwa w XX wieku, eksterminując prawie 60 tys. osób z ludów Herero i Nama. To w Niemieckiej Afryce Południowo-Zachodniej powstały też pierwsze obozy koncentracyjne, a plonem „misji badawczych” niemieckich naukowców są m.in. eksponaty znajdujące się w otwartym nie tak dawno w Berlinie Forum-Humboldta.

Lars Kraume, urodził się w 1973 roku w Chieti we Włoszech, dorastał we Frankfurcie nad Menem. Po maturze przez dwa lata pracował jako niezależny fotograf. Swój pierwszy film krótkometrażowy 3:21 zrealizował w 1992 r. W latach 1994 – 1998 studiował na Niemieckiej Akademii Filmowej i Telewizyjnej (dffb) w Berlinie. Za swój film dyplomowy Dunckel z roku 1998 otrzymał Nagrodę im. Adolfa Grimma, a za kolejny obraz Guten Morgen, Herr Grothe z 2007 roku Niemiecką Nagrodę Filmową oraz ponownie Nagrodę im. Adolfa Grimma. Kraume pracował także jako reżyser i autor scenariuszy przy wielu produkcjach telewizyjnych, między innymi serialach kryminalnych KDD-Kriminaldauerdienst oraz Tatort. Za film Fritz Bauer kontra państwo otrzymał Niemiecką nagrodę Filmową dla najlepszego reżysera.

Perfect Days

Japonia, Niemcy, 123 min.

Reżyseria: Wim Wenders
Zdjęcia: Franz Lustig
Scenariusz: Takuma Takasaki,Wim Wenders
Obsada: Kōji Yakusho, Min Tanaka, Arisa Nakano,Yumi Asô
Produkcja: DCM Film Distribution

Pokazy festiwalowe: Cannes 2023, Hamburg 2023, Lipsk 2023, Viennale 2023, Mannheim-Heidelberg 2023, Miszkolc 2023, Montclair 2023, Nowe Horyzonty Wrocław 2023

Nagrody i wyróżnienia: Nagroda Jury Ekumenicznego, Złota palma dla najlepszego aktora Kōji Yakusho, Cannes 2023, Asia Pacific Screen Award 2023, Nagroda Junior Jury, Montclair 2023

Hirayama jest samotnym sześćdziesięciolatkiem, który sprząta toalety publiczne w tokijskiej dzielnicy Shibuya. Kamera z uwagą przygląda się jego codziennym rytuałom: porannemu przygotowywaniu się do wyjścia, wykonywanej z niezwykłą starannością pracy, wizytom w miejskiej łaźni, popularnej jadłodajni czy ulubionym antykwariacie. Jak na człowieka, który wykonuje tak prozaiczną, uważaną z reguły za najgorszą z możliwych, pracę, bohater najnowszego filmu Wendersa ma nietypowe zainteresowania: czyta dobrą, choć nie najnowszą literaturę, w samochodzie słucha muzyki z lat 60. i 70. ze starych kaset magnetofonowych, a południową przerwę w pracy wykorzystuje na fotografowanie. Gotowe zdjęcia, niczym prawdziwy artysta, poddaje bezlitosnej selekcji i gromadzi w prywatnym archiwum. Sympatię budzi też jego kolekcja sadzonek drzew, jakie znajduje w parku, a później w domu troskliwie pielęgnuje. Z kilku migawek, które są drobnym zakłóceniem codziennej rutyny i odnoszą się do przeszłości Hirayamy, domyślamy się, że życie miejskiego eremity to jego świadomy wybór, a celebracja codzienności czyni go szczęśliwym, kochającym świat i ludzi człowiekiem.

Wim Wenders, który w swoich ostatnich filmach chętnie sięgał po formę dokumentalną, nakręcił tym razem fabułę bardzo przypominającą dokument. Obok Hirayamy drugim, równie ważnym bohaterem filmu jest japońska stolica, a tokijskie toalety, które oglądamy w tym niecodziennym portrecie miasta, to prawdziwe dzieła sztuki zaprojektowane przez znanych architektów.

Wim Wenders, reżyser, producent, fotograf i autor urodził się w 1945 roku. Jego twórczość obejmuje filmy fabularne i dokumentalne, wystawy fotograficzne oraz albumy, książki filmowe oraz zbiory tekstów. Ukończył Wyższą Szkołę Filmową i Telewizyjną w Monachium. Zadebiutował w 1971 r. filmem Lęk bramkarza przed rzutem karnym, następnie powstaje trylogia kina drogi Alicja w miastach (1973), Fałszywy ruch (1974) i Z biegiem czasu (1975). Międzynarodową sławę przynosi mu Amerykański przyjaciel (1977). Od tej pory Wenders pracuje zarówno w Europie, USA jak również w Ameryce Łacińskiej oraz Azji i zdobywa liczne nagrody na festiwalach na całym świecie: m. in. Złotą Palmę i nagrodę British Academy Film Awards za Paryż, Texas (1984), nagrodę za reżyserię w Cannes za Niebo nad Berlinem (1987), Złotego Lwa w Wenecji za Stan rzeczy (1982) oraz Srebrnego Niedźwiedzia na Berlinale za The Million Dollar Hotel (2000). Jego filmy dokumentalne Buena Vista Social Club (1999), Pina (2011) i Sól ziemi (2014) były nominowane do Oscara. Podczas Berlinale 2015 został wyróżniony nagrodą honorowego Złotego Niedźwiedzia za całokształt pracy twórczej. Jego najnowszy film Perfect Days był prezentowany na festiwalu w Cannes.

Pokój nauczycielski / Das Lehrerzimmer

Niemcy, 98 min.

Reżyseria: İlker Çatak
Zdjęcia: Judith Kaufmann
Scenariusz: Johannes Duncker, İlker Çatak
Obsada: Leonie Benesch, Michael Klammer, Rafael Stachowiak, Anne-Kathrin Gummich
Produkcja: if… Productions Film GmbH

Pokazy festiwalowe: Berlinale 2023, Busan 2023, Toronto 2023, Hampton 2023, Chicago 2023, Montclair 2023, Los Angeles 2023, Philadelphia 2023, Middleburg 2023, Mill Valley 2023, Vancouver 2023, Denver 2023, Tallin Black Nights 2023, Stockholm 2023, Valladolid 2023

Nagrody i wyróżnienia: Nagroda CICAE Art Cinema, Nagroda Label Europa Cinemas, Berlinale 2023, Niemiecka Nagroda Filmowa 2023 dla Najlepszego Filmu, Najlepszego Reżysera (İlker Çatak), za Najlepszy Scenariusz (Johannes Duncker, İlker Çatak), dla Najlepszej Aktorki (Leonie Benesch) i za najlepszy montaż (Gesa Jäger).

Carla Nowak jest młodą i zaangażowaną nauczycielką w berlińskim gimnazjum. Podczas lekcji, którą prowadzi, jeden z uczniów zostaje wywołany z klasy, ponieważ jest podejrzany o kradzież pieniędzy. Chłopak jest synem tureckich emigrantów i nie przyznaje się do winy. Carla jest zbulwersowana sposobem, w jaki bezpodstawnie oskarża się jej ucznia i postanawia sama odkryć prawdę. W pokoju nauczycielskim, w osobistych rzeczach zostawia pieniądze i włączoną w komputerze kamerę z zamiarem nagrania złodzieja. Działając w dobrej wierze, Carla nie jest w stanie przewidzieć konsekwencji, jakie spadną nie tylko na nią, ale i na całą szkolną społeczność.

Film İlkera Çataka, reżysera o tureckich korzeniach, z bohaterką pochodzącą z Polski, jak w zwierciadle odbija obraz niemieckiego, wielokulturowego społeczeństwa i pokazuje, z jakimi problemami mierzy się dzisiejsza demokracja. Szkoła ze swoją hierarchiczną strukturą, rywalizacją, uprzedzeniami i zagrożeniami staje się modelem, za pomocą którego reżyser prezentuje najważniejsze tematy publicznej debaty: sprawiedliwość, odpowiedzialność, manipulacja, rasizm czy zasady moralne. Pokój nauczycielski zdobył w tym roku 5 Niemieckich Nagród Filmowych w najważniejszych kategoriach, w tym dla najlepszego filmu, jest też niemieckim kandydatem do Oscara.

İlker Çatak urodził się w Berlinie w 1984 roku w rodzinie tureckich imigrantów. W wieku dwunastu lat przeprowadził się do Stambułu, a następnie wrócił do Niemiec i przez cztery lata pracował dla niemieckich i międzynarodowych produkcji kinowych. Ukończył studia magisterskie w hamburskiej Media School. Od 2005 roku realizuje własne filmy krótkometrażowe. Jego film dyplomowy Sadakat (2014) zdobył złoty medal Studenckiej Akademii Filmowej, zwyciężył także w konkursie filmów krótkometrażowych na Festiwalu Maxa Ophülsa w 2015 roku. Zadebiutował w 2017 filmem Pewnego razu w krainie Indian, a za kolejny obraz Zgodne oświadczenie stron z 2019 roku otrzymał nominację do Niemieckiej Nagrody Filmowej. Pokój nauczycielski, którego premiera odbyła się podczas Berlinale w 2023 roku zdobył pięć Niemieckich Nagród Filmowych, w tym dla Çataka w kategoriach reżyseria i scenariusz.