Sean Scully. Malarstwo i rzeźba.

Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu
13.05–11.09.2022

Sean Scully (ur. 1945 w Dublinie) pokazuje swoje obrazy i rzeźbę po raz pierwszy w Polsce i od razu jest to wystawa retrospektywna, prezentowana na powierzchni 2000 m2 – w tym w Sali Kolumnowej CSW o 7-metrowej wysokości. Jak sam mówi, to jedna z największych wystaw jego prac, jakie dotąd miały miejsce na świecie.

Artysta jest przedstawicielem nurtu abstrakcji kolorystycznej, a niektórzy krytycy i on sam dodają jeszcze: abstrakcji emocjonalnej (emotional abstraction). Można by jeszcze dodać: medytacyjnej, ontologicznej czy spirytualnej. Scully zdaje się kontynuować tradycję amerykańskiego mistrza Marka Rothko oraz innych twórców tendencji pod nazwą „malarstwo barwnych płaszczyzn” (Color Field Painting) z lat 50. XX w., takich jak Barnett Newman czy Clyfford Still. Nawiązuje również do ikonicznych prac Kazimierza Malewicza (np. w obrazie „Black Square” z 2000 czy cyklu „Dark Windows”).

Sean Scully jest obecnie jednym z najważniejszych abstrakcjonistów, bardzo wysoko notowanym we wszelkich rankingach artystów współczesnych. Na przykład w zestawieniu pt. „Kto jest dziś największym malarzem na świecie?”, opublikowanym przez CAI (Contemporary Art Issue) w 2021 zajmuje pozycję 11 pomiędzy Anselmem Kieferem i Jasperem Jonesem (stawkę otwierają oczywiście ci sami od 20 lat Niemcy – Gerhard Richter i Georg Baselitz). Zatem przygotowaliśmy w CSW wyjątkową wystawę artysty najwyżej światowej klasy.

Pokażemy 50, w większości wielkoformatowych obrazów olejnych lub akrylowych na płótnie albo aluminium z różnych okresów twórczości (od 1973 do 2021) oraz 24 dzieła na papierze. Ekspozycja będzie więc miała charakter regularnej retrospektywy, na której będzie można prześledzić różne wątki twórczości Scully’ego oraz przemiany jego stylu. Najważniejszą częścią eskpozycji będzie pokaz serii monumentalnych obrazów z serii „Doryckiej” (Doric Series), powstałych w latach 1990–2020. Tych 12 obrazów, notabene po raz pierwszy pokazywanych jako kompletny cykl, stanowi hołd, który malarz składa tradycji porządku doryckiego (po raz pierwszy jego „doryckie” dzieła zostały pokazane w Atenach w 2012). Zaprezentujemy zatem monumentalne obrazy w monumentalnej sali kolumnowej, często potocznie nazywanej „kościołem”. W intencji twórcy i nas jako organizatorów ta przestrzeń najlepiej odda mistyczny i sakralny charakter cyklu. Seria „Doric” wypełni 1000-metrową salę, a w jej centrum, pomiędzy kolumnami, umieszczona zostanie wielkoformatowa, wielobarwna rzeźba Scully’ego.

Omawiając zawartość wystawy, nie można nie wspomnieć o tym, że znajdzie się na niej obraz, który artysta zdecydował się podarować do kolekcji CSW. Nosi tytuł „Wall Landline Irena”, powstał w 2021 i został poświęcony pamięci Polki, Ireny Gut, okrutnie doświadczonej przez los podczas II wojny światowej – najpierw przez Sowietów, a później Niemców. Kobieta uratowała od niechybnej śmierci dwanaścioro Żydów. Historia jej życia to wstrząsająca synteza dziejów narodów Europy wschodniej podczas wojny i po niej. Pani Irena Opdyke, z domu Gut, urodziła się w 1922 w Kozienicach. W 1949 wyemigrowała do USA. Zmarła w Kalifornii w 2003. W 1999 spisała swoje wspomnienia, a na ich podstawie powstała sztuka teatralna. Dramat i bohaterstwo pani Ireny zrobiły ogromne wrażenie na Seanie Scully’m, który postanowił ją uhonorować, poświęcając jej swój obraz i dodatkowo darowując go polskiemu Centrum Sztuki Współczesnej.
Zupełnie na marginesie dodajmy, że obraz jest wart ok. 3,2 miliona złotych (wartość ubezpieczeniowa wynosi 750 tysięcy dolarów), a włączenie go do zbiorów CSW zwiększy o blisko 50% wartość zbieranej od 12 lat kolekcji. A skoro jesteśmy przy funduszach, to trzeba powiedzieć, że cała wystawa jest ubezpieczona na ok. 160 milionów złotych. To najwyżej wyceniona wystawa w całej historii CSW i pewnie jedna z najcenniejszych w skali ogólnopolskiej w zakresie sztuki współczesnej.

Sean Scully jest Irlandczykiem, mieszkającym i tworzącym w Nowym Jorku, w bawarskim Königsdorfie, Aix-en-Provence na południu Francji, a także w Berlinie, gdzie ma ogromne studio. W ciągu 50 lat swojej kariery przygotował ponad 200 wystaw indywidualnych m.in. w Hungarian National Gallery, Budapeszt (2020/21); The Modern, Fort Worth, Teksas, USA (2021); Albertina, Wiedeń (2019); National Gallery, Londyn (2019); Basilica di San Giorgio Maggiore, Wenecja (2019); Yorkshire Sculpture Park; Wakefield (2018); State Russian Museum, Sankt Petersburg (2018); Multimedia Art Museum, Moskwa (2017); Hubei Museum of Art, Wuhan (2017); Pinacoteca do Estado do São Paulo (2015), National Gallery of Ireland (2015); Chinese Academy of Fine Arts, Pekin (2014); Philadelphia Museum of Art (2012–13); Centre Georges Pompidou, Paryż (2007); Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madryt (2004); National Gallery of Arts, Waszyngton (2001–02); Städtische Galerie im Lenbachhaus, Monachium (1989) i wielu innych. W tym roku, po wystawach w Benaki Museum w Atenach, Langen Foundation w Neuss pod Düsseldorfem i Philadelphia Museum of Art. przyjdzie kolej na retrospektywę w Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu.

Artystę reprezentują jedne z najważniejszych na świecie galerii sztuki współczesnej: Kerlin Gallery, Dublin; Lisson Gallery, Londyn, Nowy Jork, Szanghaj; Thaddaeus Ropac, Londyn, Paryż, Salzburg, Seul; Kewenig, Berlin, Palma de Mallorca.

Dzieła Seana Scully’ego znajdują się w kolekcjach muzealnych m.in. Metropolitan Museum of Art, Museum of Modern Art, Solomon R. Guggenheim Museum, Whitney Museum of American Art w Nowym Jorku; National Gallery of Art, Corcoran Gallery of Art, Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Smithsonian American Art Museum w Waszyngtonie; Modern, Fort Worth, TX; San Diego Museum of Art, San Diego; San Francisco Museum of Modern Art, San Francisco; Tate, British Museum, Victoria and Albert Museum, Londyn; Neue Pinakothek, Städtische Galerie im Lenbachhaus, Monachium; Staatliche Kunstsammlungen, Dresden; Staatliche Museen, Kassel; Staatliche Kunsthalle Karlsruhe; the Staatsgalerie, Stuttgart; Städel Museum, Frankfurt nad Menem; Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen K20/K21, Düsseldorf; Albertina, Wiedeń; Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madryt; IVAM – Institut Valencià d’Art Modern, Valencia; Guangzhou Museum of Art, Guangzhou; Central Academy of Fine Arts, Pekin i wiele innych. Od 2022 do tej listy dołącza Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu.

Prace Seana Scully’ego zostaną pokazane na wystawie w CSW dzięki uprzejmości artysty i Sean Scully Studio.
Koncepcja wystawy powstała przy współpracy z artystą.
Kurator: Krzysztof Stanisławski
Koordynacja: Paulina Kuhn
Zespół Sean Scully Studio
Produkcja: Wojciech Ruminski

Wystawie malarstwa i rzeźby Seana Scully’ego towarzyszy pokaz kilkudziesięciu jego „smartphone pictures”, przegląd filmów o sztuce oraz obszerny katalog z tekstami m.in. Rudiego Fuchsa i Davida Carriera.

CENTRUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ_W TORUNIU