Ukazuje się od 1946 w Krakowie, a następnie w Warszawie jako PRZEGLĄD ARTYSTYCZNY, od 1974 SZTUKA, Rok (58) XXX | Wydanie internetowe Rok (5) SZTUKA 2024

Rozmowa z dziełem, czyli o twórczości Michała Jamioła

17 gru, 2023SZTUKA

Michał Jamioł, Róża Pustyni, akryl, mixmedia, płótno, materia, 100cmx120cm

Abstrakcja, czyli elementy nieprzedstawiające i niefiguratywne były obecne w sztuce wszystkich epok, nurtów i środowisk. Dopiero na początku XX wieku sztuka abstrakcyjna stała się osobnym bytem i nurtem, który okazał się jednym z najważniejszych w historii sztuki. Prekursorką sztuki abstrakcyjnej była szwedzka artystka Hilma af Klint. W podobnym czasie tworzyli również Kazimierz Malewicz, Wassily Kandinsky czy Piet Mondrian, którzy przyczynili się do popularyzacji tej tendencji, dając podstawę twórczą artystom współczesnym. Kolejny znaczący ruch związany z abstrakcją wykrystalizował się w latach 40. XX wieku. Nurt ten, zwany ekspresjonizmem abstrakcyjnym, reprezentują tacy artyści jak Jackson Pollock, Mark Rothko i Joan Mitchell. W polskiej historii sztuki powojennej warto wyróżnić Tadeusza Brzozowskiego, Marię Jaremę, Tadeusz Kantor czy Alfreda Lenicę.

Ten niesamowity dorobek artystów i artystek abstrakcyjnych jest ważną inspiracją dla polskiego artysty – Michała Jamioła. Twórczość artysty, którą można nazwać szeroko abstrakcją organiczną, zdecydowanie wyróżnia się na polskim rynku sztuki współczesnej.
W swej artystycznej praktyce Jamioł sięga nie tylko do kanonu współczesnej historii sztuki, ale także to spuścizny dawnych mistrzów malarstwa hiszpańskiego i austriackiego. W panteonie barw artysty nietrudno dostrzec inspiracje paletą El Greco. Szare błękity i ciemne, wręcz bordowe czerwienie obecne w malarstwie artysty, to jedne z wielu inspiracji twórczością hiszpańskiego mistrza. Nie sposób nie dostrzec także dynamiki i ruchu, którą cechują nie tylko postaci El Greco, ale przede wszystkim szaty, które noszą. Michał Jamioł bezpośrednio czerpie z niesamowitych draperii szat, które wyróżniają dawne hiszpańskie malarstwo.

Wśród współczesnych hiszpańskich twórców artysta ceni Manolo Millaresa oraz Antonie Tapiesa – przedstawicieli nurtu informel. Informel, nazywany abstrakcją bezforemną czy sztuką bezkształtną, polega na odrzuceniu reguł kompozycji na rzecz bezpośredniego gestu. Ta wolność malarskiego pisma, pozwolenie na spontaniczność i działanie pod wpływem emocji i bez reguł, to cechy, które zdecydowanie określają twórczość Michała Jamioła.

Nie można pominąć również wpływów malarstwa materii oraz nurtu ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Te dwa obszary także stanowią istotny punkt odniesienia w praktyce twórczej naszego artysty. Malarstwo materii polega przede wszystkim na grubo kładzionej farbie, która wzbogacona jest o dodatkowe elementy, takie jak piasek czy cement. Warto zwrócić na to uwagę, bowiem twórca często uzupełnia swoje kompozycje o podobne materiały. Z kolei ekspresjonizm abstrakcyjny, a konkretnie jego specyficzna technika (action painting), to znacząca podstawa sztuki Jamioła. W tej metodzie artysta rozlewa i chlapie farbą bezpośrednio na płótno. Nieskrępowana manifestacja twórczej wolności, na którą pozwala action paining, to bezsprzecznie główny trzon malarstwa Michała Jamioła.

Obrazy Michała Jamioła to dzieła o niesamowitej aurze i energii. Wielkoformatowe dzieła obezwładniają odbiorcę, który zostaje w pewnym sensie „zmuszony” do kontaktu z płótnem, ze względu na jego skalę, która dominuje w polu widzenia. Format dzieła pozwala widzom na zapamiętanie się w sztuce. Odbiorca, niezależnie od swych upodobań, gustu czy preferencji, nie może przejść obok dzieł Michała Jamioła obojętnie. Widz zostaje zatem pochłonięty przez obraz, oddaje mu się zarówno fizycznie, poświęcając czas i uwagę, jak i emocjonalnie, otwierając swoją duszę i serce na sztukę. Duży rozmiar obrazu skraca dystans między dziełem a odbiorcą i zaprasza tym samym do bezpośredniego kontaktu i emocjonalnej wymiany.

Obrazy artysty otulają — są swego rodzaju bezpieczną przystanią pozwalającą na ujście emocji. Nie można odebrać im również kontemplacyjnego charakteru. Nie będzie także przesadą stwierdzenie, iż dzieła Michała Jamioła pozwalają na doświadczenie uniesień wręcz transcendentnych. Umożliwiają to nie tylko wspomniane już aura i energia oraz format, ale także niezwykła paleta barw.

Kompozycje budowane są przede wszystkim za pomocą plam barwnych oraz intrygujących struktur. Mocne, intensywne kolory to egzemplifikacja stanów emocjonalnych twórcy. Plamy koloru są żywe, mobilne, jakby zatrzymane w pewnym ruchu i unieruchomione w stanie silnej ekspresji. To nic dziwnego, że malarstwo Jamioła budzi tak silne emocje w odbiorcach. Mocne, wyraziste barwy skłaniają do wzruszeń, prowokują i szokują. Odważne kompozycje animują do odnalezienia siebie. W kontakcie z obrazami Michała Jamioła widz, dzięki emocjonalnej otwartości na dzieło, może zrozumieć pewne rzeczy, które wcześniej wydawały się niezrozumiałe oraz dowiedzieć się czegoś nowego o sobie i swoich uczuciach, w końcu, przy najgłębszej relacji z płótnem – odnaleźć siebie. Wywoływanie w odbiorcach tak głębokich przeżyć jest największą ambicją artysty.

Wielowymiarowość dzieł Michała Jamioła to kolejna emblematyczna cecha. Obrazy wypełnione są strukturami i impastami, które powstają za pomocą grubo kładzionej farby. Artysta operuje wyrazistym gestem. Nawarstwienie struktur to znak swobodnej ekspresji i przepływu emocji. Szerokie pociągnięcia pędzlem, wylewane farby modelowane bezpośrednio na płótnie za pomocą szpachelki czy silne impasty to elementy, które zdecydowanie wyróżniają obrazy twórcy. W piśmie malarskim Jamioła dostrzec można pewną tajemnicę. Dzięki zastosowanej technice płótna wyrażają pewną wzniosłość i patos, przy równoczesnym otwarciu na odbiorcę. W centrum swoich kompozycji malarz umieszcza zazwyczaj duże, ściekające plamy barwne, które są przejawem nieujarzmionej ekspresji. Oto w centrum dochodzi do niepowstrzymywanego wybuchu emocji i uczuć za pomocą ściekającej farby. Niekiedy kompozycje są bardziej statyczne, innym razem pełne ruchu i rozedrgania.

Twórczość Michała Jamioła nie tylko wzbudza emocje, ale jest nimi wypełniona. Sztuka pozwoliła artyście wydobyć swoją własną, wcześniej skrywaną wrażliwość. Malarstwo umożliwiło artyście wyrażenie siebie, swoich emocji i przeżyć. Proces twórczy malarza zawsze wiąże się z silnymi emocjami. Swoich obrazów nigdy nie tworzy w zobojętnieniu. Każde dzieło niesie ze sobą inne emocje. Płótna zawsze są tworzone na podstawie osobistych, emocjonalnych uniesień twórcy.

Obrazy Michała Jamioła zapraszają do dyskusji, refleksji i medytacji. Feeria barw, ciekawe struktury i zachwycające impasty to zaledwie część cech tego niezwykłego malarstwa. Niesamowicie poetyckie i liryczne obrazy Michała Jamioła wyzwalają w odbiorcach silne odczucia i często głęboko skrywane emocje. Sztuka abstrakcyjna umożliwia artyście na przekazanie tego, to co nieprzekazywalne i wyrażenie tego, co niewyrażalne. W kontakcie z obrazami patrzący może wreszcie odetchnąć i całkowicie zatracić się w sztuce.

Polecamy

Relacja z otwarcia MSN-u i kilka osobistych refleksji

“To nie karnawał ale tańczyć chce i będę tańczył z nią” – ten krótki cytat z Republiki dość trafnie określa mój nastrój po spędzeniu kilku ostatnich dni w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Von Klinkoff

Nickita Tsoy

Rozmowa z malarzem