Gallery Weekend w Berlinie

W tym roku odbyła się już 19 edycja berlińskiego Gallery Weekend. Jest to jedno z najważniejszych wydarzeń w świecie sztuki. Wzięło w niej udział 55 galerii, pokazując prace 80 artystów z całego świata. Dodatkowo odbyły się spotkania, dyskusje z twórcami i kuratorami.

Galeria Esther Schipper na tegorocznej 19 edycji Gallery Weekend Berlin pokazała pracę dwóch skrajnie różniących się od siebie artystów. Jednym z nich był Hito Steyerl i jego pierwsza indywidualna wystawa Contemporary Cave Art. Instalacja typu „site-specific” została zaprojektowana i dostosowana do przestrzeni galerii. Animal Spirits to interaktywna animacja komputerowa połączona z filmem. Instalacja została wyświetlona na wielkoformatowych ekranach, które stworzyły w przestrzeni wystawienniczej iluzję jaskini. Dopełnieniem artystycznej wizji Steyerla stanowiły szklane kule zawieszone pod sufitem, w której znajdowały się kompozycje roślin podświetlone lampkami typu LED koloru magenty. Oprócz roślin, kule zawierały czujniki, które reagowały na bliskość osób przebywających w galerii. Dane zbierane przez czujniki wpływały na częstotliwość mieniącego się światła, pojawiającego się w animowanej projekcji prehistorycznej jaskini. Na drugim ekranie wyświetlana animacja przeplatała się z ze scenami nakręconymi z udziałem niemieckiego aktora Marka Waschke wcielającego się w ekonomistę Johna Maynarda Keynesa. Wideo typu Found Footage tworzyło mozaikę stworzoną z historycznych materiałów filmowych, animacji z elementami motion graphics oraz wywiadami dokumentalnymi przeprowadzonymi przez twórcę z grupą zaprzyjaźnionych artystów, ale również z pasterzami z północnej Hiszpanii. Hito Steyerl w swoich instalacjach dotknął ważnych problemów w dobie postpandemicznych warunków produkcji kultury, boomu kryptowalut oraz sztuki NFT. Szklane kule z wystawy zostały wystawione na sprzedaż w celu zebrania funduszy dla społeczności poszkodowanej po trzęsieniu ziemi w północnej Turcji. Dochód zostanie także przeznaczony na budowę ośrodka zdrowia w północnej Syrii.

Malarstwo, które można było także zobaczyć w galerii Esther Schipper to twórczość Sun Yitian. Artystka pochodząca z Chin jest najbardziej znana z prac przedstawiających masowo produkowane przedmioty w monumentalnym powiększeniu. Obrazy artystki to w większości przeniesione motywy z jej fotografii. To, co widzimy na wielkoformatowych płótnach to idealnie oddane kolorową farbą akrylową nadmuchiwane zabawki bądź głowy lalek. Użycie skali przez Yitian potęguje nieodłączne napięcie między banalnością a patosem.

W galerii mogliśmy zobaczyć trzy prace malarskie z serii głów lalek. Przedstawione w gigantycznej skali trzy męskie głowy patrzą beztrosko w stronę odbiorcy sztuki. Prace oglądane z daleka sprawiają wrażenie fotograficznej precyzji, lecz gdy przyjrzymy się bliżej dostrzeżemy indywidualną i niepowtarzalną kreację widocznych efektów kolorystycznych stworzonych przez precyzyjne nakładanie farby przez artystkę. Właśnie ten zabieg malarski powoduje odczucie zawieszenia obrazu między realizmem a abstrakcją.

W tegorocznej edycji Gallery Weekend Berlin można było zauważyć dominujący temat jakim jest natura i jej korelacja z człowiekiem. Prestiżowa galeria Eigen Art znajdująca się w dzielnicy Mitte, która jest swoistym berlińskim centrum sztuki współczesnej pokazała wystawę „I never look at you from the place from which you see me”. Artysta Olaf Nicolai zaprezentował serię prac fotograficznych wykonanych w Olimpii w Grecji. Motywy, które pojawiły się w jego cyklu fotografii to krajobrazy oraz historyczne obiekty Olimpii. Co ciekawe, zostały one stworzone przy użyciu lustra parabolicznego, które jest przeznaczone do kierowania i skupienia całego wchodzącego światła w jeden punkt ogniskowy. Obrazy, które fotograf przetransponował na swój własny indywidualny sposób zainspirowane są ceremonią Igrzysk Olimpijskich, na którą składa się zapalenie znicza olimpijskiego czy sztafeta z pochodnią. Według Olafa Nicolaia te gesty, które dziś są tak samo symboliczne, jak i oczywiste, wpisane są w głęboko w kontekst historyczny. Fotografie Nicolaia przedstawiają swoisty paradoks. Efekt, który uzyskał Olaf Nicolai to abstrakcyjna wizja fotograficzna, którą doskonale podsumowuje tytuł wystawy „Nigdy nie patrzę na ciebie z miejsca, z którego ty mnie widzisz”.

W Galerie Weisser Elefant została otwarta wystawa pod tytułem After Monoculture. Artyści biorący w niej udział (Jakob Jakobsen, Asa Sonjasdotter, Marcelina Wellmer) odnieśli się do kondycji kulturowej, związanej z aktualnymi problemami środowiskowymi i społecznymi oraz homogenizacją. Termin monokultura jest powszechnie używany w rolnictwie i oznacza standaryzację upraw ogromnych plantacji w celu maksymalizacji plonów, a co za tym idzie zysków. Twórcy biorący udział w wystawie kwestionują efekty masowej produkcji – czy to w odniesieniu do kultury, natury, czy ludzkiej podmiotowości.

Wideo Marceliny Wellmer zatytułowane Solid Landscapes to portret pozornie niekończącego się industrialnego krajobrazu. Instalacja artystyczna zaczyna się od obrazu magazynów kontenerowych ciągnących się od północy Niemiec oraz łączących miasta takie jak Berlin z globalnymi liniami zaopatrzeniowym. Następnie przenosi się w kierunku szwedzkich kopalni żelaza, gdzie wydobywane są surowce, które wykorzystywane są do produkcji dóbr konsumpcyjnych. Twórczyni pokazuje nam ten krajobraz z lotu ptaka. Dzięki wykorzystaniu tej perspektywy, odbiorca spotyka się z abstrakcyjnym oraz dystopijnym obrazem świata. Środowisko uchwycone przez kamerę, pozbawione jest obecności ludzi, co potęguje w odbiorcach sztuki uczucie lęku i niepokoju. Artystka pozostawia nas z pytaniem czy krajobrazy, które widzimy są rzeczywiście prawdziwe czy raczej zbliżamy się do końca świata. Wellmer pokazuje na wystawie także serię cyfrowych animacji fotograficznych Lost Landscapses.

Film dokumentalny Åsy Sonjasdotter „Cultivating Abundance” dotyka globalnego problemu jakim jest monokulturowy przemysł rolniczy. Twórczyni obwinia za tę sytuację nowoczesną metodę hodowli roślin, która została wynaleziona na początku XX wieku w Szwecji. Dokument Sonjasdotter to próba zrozumienia jakie konsekwencję wywarła ta ideologiczna zmiana na relacje międzyludzkie. Film śledzi wysiłek aktywisty i alternatywnego hodowcy roślin Hansa Larssona, mające na celu rekultywację odmian zbóż, które zostały porzucone razem z wprowadzeniem monokulturowego rolnictwa.

Galeria Max Hetzler zaprezentowała indywidualną wystawę „Widmo bez śladów” Kathariny Grosse. Artystka jest znana ze swoich odważnych, nasyconych kolorem, haptycznych obrazów. Technika natrysku, którą się posługuje obala tradycyjne pojęcie malarstwa. Jej malarstwo wychodzi poza ramy tradycyjnego blejtramu. Przenika na ściany, podłogi, sufity oraz przedmioty codziennego użytku. Przekracza granicę i poprzez radykalne włączenie przestrzeni jako pola działania zderza ekspansję koloru z naszą materialną egzystencją.
Artystka w swoich najnowszych pracach ograniczyła paletę do sześciu kolorów, które zostały naniesione na płótna w stanie niezmieszanym. Artystka: „Czasami są one blisko siebie, czerwień blisko różu, tworząc płynne przejście. Gdzie indziej żółty przejmuje inicjatywę, grając główną rolę. Jednak kolory nigdy nie pojawiają się same – na każdym obrazie są częścią wiązki, nierozłącznej w odbiorze”.

Anna Matuszewska